GESCHIEDENIS VAN DE “COSTUME JEWELRY”
De term ‘Costume Jewelry’ dateert uit de vroeg 20ste eeuw. De oorsprong van deze term wordt op twee manieren uitgelegd. Het ene verhaal vertelt dat het woord ‘costume’ verwijst naar ‘kostuum’ wat wij tegenwoordig ‘outfit’ zouden noemen. De sieraden die gedragen werden met de dagelijkse mode (costumes) werd bekend als de Costume Jewelry. Een andere theorie is dat de term ‘Costume Jewelry’ verwijst naar de sieraden die gedragen werden in theaterproducties.
’Costume Jewelry’ ook wel genoemd ‘Fashion Jewelry’ maakt gebruik van minder waardevolle materialen dan goud en edelstenen zoals bijvoorbeeld zilver, koper, bergkristal, glas en diverse soorten kunststof.
Zolang de mens sieraden draagt, zijn er altijd kopieën gemaakt in de vorm van meer betaalbare sieraden van onedele materialen. De Grieken en Romeinen droegen al veel sieraden van glas, die de dure look van echte stenen evenaarden.
Hoewel deze kostuumjuwelen tijdens vele periodes zijn gedragen, begon de echt gouden tijd tijdens de twintiger en dertiger jaren van de 20ste eeuw. Dit had verschillende redenen. Het was een tijd van grote veranderingen en nieuwe stromingen zoals de Art Nouveau, Art Deco, Arts en Crafts en het Modernisme. De industrialisatie zette sterk door en er kwamen meer mensen die zich juwelen konden veroorloven (grote opkomst van de middelklasse).
De populariteit van het materiaal bergkristal was in Europa enorm. Daardoor ontstond er een grote vraag naar sieraden waarbij veelvuldig gebruik gemaakt werd van dit geliefde materiaal dat, net zoals een diamant, zo prachtig in facetten geslepen kon worden. Bovendien was er door het gebruik van onedele materialen veel meer ruimte voor de creativiteit van de ontwerper dan bij het gebruik van alleen edele materialen. De grote populariteit werd in de jaren ’30 nog een keer versterkt doordat vele vrouwen de glamour van Hollywood-sterren imiteerden. Maar ook de sterren zelf droegen zowel in hun werk als privé vaak deze sieraden.
In de jaren ‘20 van de vorige eeuw, de Jazz Age, zorgde de franse modeontwerpster Gabrielle ‘Coco’ Chanel (1883-1971) voor een ware revolutie. Zij was zeer vernieuwend op het gebied van kledingontwerpen, maar ook op het gebied van sieraden had zij een vernieuwende blik. De mode van Chanel was elegant, simpel, losjes en comfortabel. Chanel voegde glamour toe aan haar modeontwerpen door de sieraden die ze daarbij ontwierp. Chanel liet het gebruik van edelstenen en goud los en startte met het ontwerpen van Fashion oftewel Costume Jewelry.
Chanel: “Je hebt veel sieraden nodig. Als ze echt zijn, loop je er maar mee te pronken en dat getuigt van slechte smaak. De sieraden die ik maak zijn erg mooi maar vooral ook erg nep!” Zij was degene die deze moderne nieuwe sieraden de naam ‘Costume Jewelry’ gaf.
Chanel’s sieraden waren groot en gewaagd. Ze ontwierp lange koorden van glasparels, bengelende oorbellen en veel plastic armbanden. Deze opvallende sieraden pasten perfect binnen de sexy look van de twintiger jaren’, de onafhankelijke en trendy rebelse vrouw. Al snel droegen jonge moderne stijlvolle vrouwen over de gehele wereld kostuum juwelen! Chanel werd gevolgd door andere ontwerpers zoals de Italiaanse modeontwerpster Elsa Schiaparelli (1896-1973) met haar hypermoderne en surrealistische ontwerpen.
De designer sieraden werden vanwege hun grootte en rijkdom aan kleur veelvuldig geroemd in de internationale modetijdschriften Elle en Vogue en groeiden uit tot over-de-top plastische vormen van verbazingwekkende schoonheid.
Sieraad-kunstenaars en juweliers zoals Theodor Fahrner, Pentti Sarpaneva, Jakob Bengel en de Italiaanse broer en zus Coppola e Toppo maakten hun stuks in beperkte oplage onder eigen naam, maar werden ook vaak ingehuurd door grote mode- en juwelenhuizen. Tussen kunstenaars, juweliers en de fashion jewelry is er altijd een uitwisseling van kennis en opvatting over ‘het’ sieraad geweest. Eén van de vele voorbeelden zijn de Franse juweliers Marcel Boucher en Alfred Philippe die na hun leergang bij juwelenhuis Cartier emigreerden naar Amerika waar zij vervolgens de fijne juwelentechnieken toepasten op Costume Jewelry.
De Costume Jewelry werd een broeikas voor ontwerpideeën die vandaag de dag nog net zo opvallend en mooi zijn als toen. De topstukken uit vervlogen tijden hebben vandaag de dag dezelfde waarde als sieraden van goud en diamanten.
